ฟันของเรา ฟันธรรมชาติของคนเรามีด้วยกัน 2 ชุด ฟันน้ำนมและฟันถาวร (ฟันแท้) ฟันน้ำนมมี 20 ซี่ และฟันถาวรมีทั้งหมด 32 ซี่ ฟันน้ำนมเริ่มขึ้นเมื่ออายุราว 6-7 เดือน และจะขึ้นครบทุกซี่เมื่อเด็กอายุ 2 ขวบครึ่ง ฟันถาวรจะเริ่มขึ้นเมื่อเด็กอายุ 6 ปี และเมื่ออายุ 12-13 ปี ฟันถาวรจะขึ้นครบ 32 ซี่ เมื่อเด็กอายุ 4-5 ปี ขึ้นไปฟันจะผุได้ง่าย ถ้ารักษาความสะอาดไม่ดีพอ เมื่อขากรรไกรมีขนาดใหญ่ขึ้น และฟันน้ำนมไม่ถูกถอนก่อนวัยอันควร ฟันถาวรที่งอกขึ้นมาใหม่จะมีโอกาสเรียงตัวได้ดีและสวยงาม แต่ถ้าฟันน้ำนมถูกถอนก่อนกำหนด จะทำให้เกิดผลเสียตามมา
ผลของการสูญเสียฟันน้ำนมก่อนกำหนด
1.ทำให้เกิดการล้มเอียงของฟันข้างเคียงมาทางช่องว่างนั้น เป็นผลทำให้ฟันถาวรหรือฟันแท้ขึ้นผิดตำแหน่ง หรืออาจเกิดขึ้นไม่ได้
2.เด็กพูดไม่ชัด เช่น เสียง "ส" หรือ "ซ"
3.มีนิสัยผิดปกติ เช่น เอาลิ้นมาดุนบริเวณช่องว่างด้านหน้าที่เกิดขึ้น
4.เสียความสวยงาม
5.การสูญเสียฟันน้ำนมไปตั้งแต่อายุยังน้อยมีผลทำให้กระดูกเบ้าฟันหนาตัวทำให้ฟันแท้ที่อยู่ข้างใต้ขึ้นหนากว่าปกติ
6.ทำให้ความยาวของแนวความโค้งของสันเหงือกลดลง เป็นผลให้เกิดฟันซ้อนเก
วิธีแก้ไขหรือป้องกันไม่ให้เกิดผลเสีย อันเนื่องจากฟันน้ำนมหลุดก่อนกำหนด
เมื่อสูญเสียฟันน้ำนมไปในระยะแรกควรรักษาช่องว่างของฟันน้ำนม โดยใส่เครื่องมือคงสภาพช่องว่างไว้ ซึ่งเรียกว่า Space Maintainer ซึ่งมีทั้งชนิดถอดได้ ชนิดกึ่งถอดได้ กึ่งติดแน่น ชนิดติดแน่น
กรณี สูญเสียฟันน้ำนมเป็นเวลานาน จะทำให้ช่องว่างของฟันน้ำนมลดลง และมีการล้มเอียงของฟันข้างเคียง จึงพยายามทำให้ช่องว่างนั้นคืนสู่สภาพปกติ เพื่อให้ฟันแท้ขึ้นได้ โดยใช้เครื่องมือเปิดช่องว่าง บางกรณีขนาดช่องว่างขาดหายไปมาก ต้องพิจารณาแก้ไขโดยการใช้เครื่องมือจัดฟันชนิดติแน่น
แหล่งข้อมูล : โรงพยาบาลทันตกรรม คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล